تصويب نهايي اين طرح و اجرايي شدن آن اگرچه مزايايي چون کلان تر انديشيدن نمايندگان مجلس و وسعت ديد آنها را از سطح شهرستاني به سطح استاني احتمالا به دنبال خواهد داشت اما دربسياري از جوانب موجب بروز چالش هايي در جامعه مي شود . چالش هايي که در مقابل مزاياي طرح مذکور از همين ابتدا خودنمايي مي کند .
به گزارش
پايگاه خبري تحليلي پيرغار به نقل از
جهانبين نيوز ،مظاهر توفيقي در يادداشتي نوشت :
يک فوريت طرح استاني شدن انتخابات مجلس با امضاي ۱۶۹ نفر از نمايندگان مجلس وبا هدف ارتقاء سطح فعاليت نمايندگان مجلس از امور جزئي به امور ملي در مجلس مطرح شد و با ۱۳۳ راي موافق به تصويب رسيد . موافقين اين طرح معتقدند با اجراي طرح مذکور ، افراد با صلاحيت بيشتر موفق به حضوردر مجلس شده و در نتيجه کارايي مجلس افزايش مي يابد .در مقابل مخالفين طرح از بروز برخي مشکلات با اجرايي شدن طرح استاني شدن انتخابات دم ميزنند . مشکلاتي که هزينه هايي را به نظام تحميل خواهد کرد . در اين نوشته تلاش شده برخي از مشکلات پيش روي طرح استاني شدن انتخابات مورد بررسي قرار گيرد
۱. بر اساس طرح استاني شدن انتخابات و به عقيده موافقين اين طرح نمايندگاني که از اين طريق انتخاب شده منتخب استان بوده و ديدگاه استاني و حتي ملي خواهند داشت . اين دليل در ظاهر صحيح است اما مساله تازه اي نيست چرا که در قوانين موجود در قوه مقننه ، نماينده مجلس شوراي اسلامي به عنوان نماينده تمامي مردم حق اظهار نظر درهمه سطوح جامعه را داشته و تعلق وي به حوزه انتخابيه اش به معني نفي اعمال نظر وي در مسائل ساير مناطق کشور و حتي سياست خارجي نيست .
۲.از سويي در ادبيات سياسي اين جمله مشهور وجود دارد که مجلس ، خانه ملت است . در تعريف ملت هم اشاره به مکان خاصي در جغرافياي يک کشور نشده است به اين معني که همه آحاد مردم از ارزش يکساني برخوردار ند . در مقابل اجراي طرح استاني شدن انتخابات موجب مي شود مناطق پرجمعيت ، تعيين کننده تر از گذشته در موفقيت نامزدهاي انتخابات عمل کنند. حال تکليف نامزدهاي مستعدي که در شهرهاي کم جمعيت زندگي مي کنند چيست؟ آيا اجراي اين طرح از قبل به نااميدي و عدم حضور نامزدهايي که در شهرهاي کم جمعيت زندگي مي کنند منجر نمي شود ؟ در نظامي که با هدف عدالت و به عنوان مقدمه حکومت مستضعفين بنا شده است اين طرح چه جايگاهي مي تواند داشته باشد ؟
۳.جوانان مستعد اما گمنام در اين طرح عملاً از گردونه حذف شده چرا که با گسترده تر شدن حوزه انتخابيه به سطح استان افراد مشهورتر،شانس بالاتري براي موفقيت خواهند داشت نه افراد شاخص تر و داراي صلاحيت بيشتر.
۴.به دليل گسترده شدن حوزه انتخابيه ، نامزدها براي بايد درتمامي شهرستان هاي استان خودحضور داشته باشند . اين امر موجب مي شود به دليل عدم آشنايي نامزدها با تمامي مسائل موجود در سطح استان ، مواضع اتخاذ شده به سمت عمومي شدن و کلي نگري و دادن مواعيد به مردم (بدون در نظر گرفتن کليه شرايط موجود )منجر شود . ضمن اينکه با وجود تعدد شهرستان ها عملاً حضور نامزدها در شهرهاي کوچک و روستاها کمرنگ تر از گذشته خواهد شد . در نقطه مقابل هم ، نظر و راي مردم جنبه عمومي پيدا کرده به نحويکه به جاي تاثير عامل " شناخت" در انتخاب نامزد اصلح اين تبليغات است که حرف اول را مي زند چرا که مردم به نامزدهايي راي مي دهند که دربسياري از موارد فقط نامي از آنها را در ذهن دارند يا از طرق مختلف ( خاصه نامزدهاي مشهور حاضر در انتخابات و يا احزاب ) به آنها معرفي شده اند .
۵.همانطور که در سخنان موافقين اين طرح ديده مي شود ،اين طرح مي تواند موجب تقويت احزاب شود.اکنون اين سوال مطرح است که چه کساني بيشتر مي توانند از احزاب استفاده کنند؟ احزاب از چه کساني بيشتر حمايت مي کنند؟ آيا يک حزب سياسي با وجود شخصيت هاي مشهور ( که معمولا ً عضو يکي از اين احزاب بوده و يا به آن گرايش دارند ) از نامزدهاي ديگر اگرچه توانمند تر باشند حمايت خواهد کرد ؟احزاب تا کنون چه مقدار توانسته اند از مطالبات مردم را محقق کنند ؟ آيا در سنوات گذشته ميزان توجه احزاب به مصالح و منافع سياسي خود بيشتر بوده يا مصالح عموم ؟ پاسخ اين سوالات تا حدود زيادي مشخص است و عملکرد احزاب در سال هاي اخير مجالي براي بازي با کلمات به آنها نمي دهد.
۶.نماينده مجلس در ساختار سياسي و اداري کشور شايد نزديکترين شخصيت به مردم يک منطقه باشد . شخصيتي که از ميان آنها و توسط خود آنها انتخاب مي شود. شهرستاني بودن حوزه هاي انتخابيه اين امکان را فراهم مي کرد که نماينده از نزديک بتواند با مشکلات مردم منطقه خود آشنا شده و انعکاس دهنده خواسته هاي آنها به سطوح بالاي مديريتي کشور باشد . وضعيتي که در تقويت رابطه دولت – ملت مي تواند تاثير بالايي داشته باشد . گسترده شدن حوزه انتخابيه به سطح استاني قسمتي از وقت نمايندگان را در ساير مناطق استان خواهد گرفت و در ارتباط موثر و مستمر وي با مردم تاثيرمنفي خواهد داشت.
۷.تا کنون شاهد وجود برخي اختلافات بين نمايندگان در سطح استاني بوديم .حال به دنبال استاني شدن انتخابات وبا وجود تعلق نماينده به استان و وجود اختلافات در استان هاي همجوار بايد منتظر انتقال اين اختلافات از درون استان ها به مابين استان ها باشيم چراکه نمايندگان با انگيزه بيشتري به دنبال مطالبات استاني خواهند بود . اختلافاتي که استان ها در مسائلي مانند آب و ... با يکديگر دارند و نيز مباحثي مانند استقلال در برخي از امور که در برخي از استان ها ديده مي شود در اين صورت برجسته تر شده و تقويت مي شوند.
۸.در بين برخي از نمايندگان مجلس که موافق اين امر هستند تحقق اين خواسته به نوعي به خواست مقام معظم رهبري پيوند داده شده است . مبناي اين ادعا ، سخنان معظم له در مورد لزوم داشتن تفکر ملي در بين نمايندگان مجلس است . در اين خصوص بايد گفت تغيير حوزه انتخابيه از شهرستاني به استاني لزوماً به ايجاد تفکر ملي در بين نمايندگان منتهي نمي شود . ايجاد تفکر ملي و جامع مد نظر رهبري فرزانه انقلاب را مي توان در کاهش تنش هاي سياسي بين نمايندگان ، توجه به اقشارضعيف جامعه ، با مردم و در بين مردم بودن و دوري از خوي ماديگري و استکبار ستيزي نمايندگان و در مجموع پايبندي به اصول نظام دانست، نه تغيير ظاهر اجراي يک برنامه .ضمن اينکه فرمايش مقام معظم رهبري در لزوم تفکر ملي همانطور که با اختصاص فکر نمايندگان به مصالح حوزه انتخابيه شهرستاني در تعارض است با اختصاص فکر نمايندگان به مصالح حوزه انتخابيه استاني نيز تعارض داشته و با آن سنخيتي ندارد .
۹.برخي از نمايندگان موافق با اجراي طرح مذکوربا تاکيد بر اصل۴۸ قانون اساسي مبني بر توسعه متوازن استان ها ادعا دارند اجراي اين طرح مي تواند تفکر ملي را در بين نمايندگان حاکم کند اما جاي اين سوال مطرح است که در صورت استاني شدن انتخابات ، نماينده به استان تعلق مستقيم دارد همين امر موجب تقويت مطالبات استاني شده و در اين مسير استان هاي داراي نماينده بيشتر در جذب اعتبارات و امکانات موفقترخواهند بود که اين امر در تعارض با تفکر ملي نمايندگان خواهد بود .
۱۰.از موارد مد نظر موافقين اين طرح وجود شيوه هاي غيراخلاقي مانند خريد راي در روش فعلي انتخابات است . شايد در طرح جديد ميزان خريد راي کم شود اما توصيه و سفارش ، چانه زني نامزدها براي يکديگر و تقويت روابط بين نامزدهاي مشهوربه منظور بده بستان سياسي را چطور مي شود مهار کرد ؟ . اما موافقين طرح به اين سوال پاسخ نمي دهند که جلوي لابي افراد برجسته را در انتخابات استاني چطور مي شود گرفت ؟
با وجود مشکلات متعدد ديگري که اجراي طرح مذکور مي تواند داشته باشد که از حوصله اين نوشته خارج است بايد گفت که حل مشکلات موجود در اين خصوص که گاهاً مورد توجه و تاکيد موافقين اين طرح است نيازمند راه حلي مبنايي است . راه حلي که ريشه در تناسب اعتقادات نامزدهاي انتخابات مجلس با اصول و ارزش هاي نظام اسلامي دارد. بايد به دنبال راه حلي بود که افرادي قدم در راه نمايندگي مجلس بگذارند که به نمايندگي به ديد شغل و منصب نگاه نکنند . تا ديدگاه نماينده مجلس به مساله نمايندگي رويکردي جهادي به معني جهاد در راه خدا و خدمت به خلق نباشد تغيير و گسترش حوزه انتخابيه در عمل مساله را حل نخواهد کرد .